Wie realiseert zich dat we elke dag met één druk op de knop waardevolle nutriënten met extreem veel drinkwater door het riool spoelen? Weg ermee, door het putje, waar we er eigenlijk niks meer mee kunnen doen. Met haar project Broodje Poep geeft Fides Lapidaire poep de aandacht die het verdient. Broodje Poep is een foodtruck waar heerlijke broodjes worden verkocht, bijvoorbeeld belegd met humus en ingemaakte bietjes. Festivalbezoekers leveren op een composttoilet van de foodtruck hun bijdrage aan hun broodje. Gepoept op het toilet betekent korting op je broodje. De inhoud van het toilet wordt namelijk omgezet tot compost voor het tuintje waar de grondstoffen voor het broodje groeien. Fides: “Het is interessant dat je mensen dan met andere ogen ziet kijken naar het broodje dat ze vasthouden. Ze vinden het vies. Waarom? Omdat ze dat is aangeleerd. Bij dat ongemak begint het bewustwordingsproces. We voeden met de menselijke compost de bodem, waar we dan onszelf weer mee voeden.”

Geniale poep

Fides lepelt fascinerende feiten op over poep en leven. “Onze darmen bevatten microben, net als de aarde. We ondervoeden onszelf met snelle suikers en lege koolhydraten. En we ondervoeden de aarde met kunstmest. En daarmee putten we ons immuunsysteem uit. Het grootste deel van dat immuunsysteem zit in de darmen, dat wordt ook steeds duidelijker. We komen er steeds meer achter hoe geniaal poep eigenlijk is.’

Ze zegt: we hebben nu geen voedselkringloop, maar leegloop. Zelfs als er koemest wordt gebruikt, want de koeien worden gevoed met soja van de andere kant van de wereld. Hoe kon kunstmest zo populair worden? “Na de oorlog werd gezegd: nooit meer honger. Dankzij kunstmest werden de oogsten steeds groter. Als je kijkt naar lesboeken van vroeger, dan ging er een streep door compost van de composthoop en werd kunstmest juist aangeraden.” Maar kunstmest put de bodem juist uit en zorgt voor ‘legere’ voedingstoffen. “Je moet nu drie bananen eten om dezelfde voedingsstoffen binnen te krijgen als één banaan van jaren geleden.”

Vijf stappen terug

Het moet radicaal anders. Hoe dan? Fides stelt vragen bij de conventies en wil het systeem radicaal omgooien. “Mijn werk is om vijf stappen terug te gaan en op een andere manier te gaan kijken naar de manier waarop we de wereld hebben ontworpen.” Haar wortelexperiment maakte duidelijk – in de podcast legt Fides uit hoe ze dat uitvoerde – dat mensen liefst een betekenisvolle relatie met hun eten willen, terwijl we elke dag toch weer kiezen voor consumeren, meer meer meer. “Ik stel een ervaring centraal en daardoor kunnen we met elkaar een gesprek hebben over waar het echt over gaat. De grote vraag is: willen we dit? Of willen we wat anders? Vragen die we niet cognitief kunnen beantwoorden, maar met betekenissen, intuïtie, ervaringen. De nadruk op cognitie weerhoudt ons ervan om de juiste vragen te stellen.”

Vertrouw het onbekende

Op de design academy leerde Fides om juist het onbekende te vertrouwen. De ongekende uitkomst, de ongewisse toekomst: hoe het werkt, kan ze niet exact uitleggen maar ze weet dát het werkt. “Willen we de duurzaamheidstransitie goed ingaan, dan hebben we andere skills nodig. Juist kunstenaars kunnen daarbij helpen, want zij weten om te gaan met onzekere uitkomsten.”

Denk maar aan de beroemde sketches van Little Britain, Computer Says No. “We werken voor een systeem, in plaats van een systeem dat voor ons werkt. In ons voedingssysteem is maar weinig geld voor de boer, die de bodem uitput. Dan moeten sperziebonen uit Kenia komen. Maar is dat de bedoeling? Nee, natuurlijk niet.” Maar om daaruit te komen, moeten we de basisdefinities opnieuw vaststellen. Wat is succes? Wat is winst?”

Fides pleit niet voor poepdozen, geitenwollensokkensystemen, poep zomaar over de moestuin strooien en de comeback van ziektes als de pest. “Welnee, natuurlijk niet. Er zijn al goede systemen die goed werken. Maar het systeem zoals we dat nu hebben, met als uitgangspunt: poep is vies, dat dient ons niet meer. En iedereen poept. Stel dat we met deze beweging mensen allemaal iets bij kunnen laten dragen aan de gezondheid van de aarde, dat zou toch prachtig zijn?”

Luister naar de podcast: Lusten jullie een broodje poep?

Foto: Sincerely Media (Unsplash)