Remco de Boer heeft voor zijn Studio Energie al dik driehonderd afleveringen gemaakt over de energietransitie in Nederland. Is hij negatief over het Nederlandse klimaatbeleid? Of juist realistisch? Ambities zijn goed, zegt Remco. Maar je kunt niet zeggen dat grotere ambities altijd per definitie, beter zijn. “Als ik volgend jaar de marathon van Rotterdam wil lopen in een tijd die het Nederlands record benadert, dan is de kans groot dat ik na drie maanden trainen afhaak. Aan de andere kant: als je een doel overmorgen haalt, met twee vingers in je neus, dan is je doel niet ambitieus genoeg.”

Braaf jongetje

Zijn de Nederlandse klimaatdoelen realistisch genoeg? We hebben nogal de neiging om het braafste jongetje van de klas te willen zijn, signaleert Remco. “We doen er graag een schepje bovenop. En daar kun je jezelf lelijk mee in de vingers snijden. Mensen kunnen daar cynisch van worden.”

Voorbeelden genoeg, hij had zijn hele boek kunnen vullen met de ambitieuze klimaatplannen van verschillende Nederlandse gemeenten, die rond 2008 uitspraken dat ze binnen tien jaar klimaatneutraal of CO2-neutraal wilden worden. “Eén voorbeeld is Rotterdam, waar burgemeester Opstelten het Rotterdam Climate Initiatieve lanceerde. Twee jaar later was hij weg, het klimaatbeleid verdween door de zijdeur. Faliekant mislukt.”

Demonstreren op de A10

Ambities zijn mooi, maar te grote ambities hebben dus het risico dat mensen afhaken, net zoals Remco in zijn marathon-voorbeeld. Dat afhaken gebeurt aan beide kanten, zowel bij mensen die het klimaatbeleid supporten als bij de critici. Remco: “Aan de ene kant worden mensen ongeduldig. Ze krijgen het idee dat er niks gebeurt en dat politici niets doen. Misschien is dat de groep mensen die afgelopen tijd op de A10 en A12 demonstreerden. Aan de andere kant staan mensen die het klimaatbeleid toch al niet zo zagen zitten. Zij zien dat er miljarden in klimaatbeleid worden gestoken, tot ‘niets’ leiden. Zonde van het geld, denken ze dan.”

Somberstemmende puzzelstukjes

Bij het schrijven van het boek op basis van zijn archief-onderzoek, en natuurlijk die honderden interviews voor de podcast en artikelen die hij schreef voor BNR en Het Financieele Dagblad, raakte Remco toch wat somber. “Ik kende al die puzzelstukjes, maar als ik de hele puzzel zie, schrik ik wel een beetje. Er zijn ook goede ontwikkelingen, zoals wind op zee. Maar we hebben veel moeite en geld verspild en voor de nadelen van bepaalde maatregelen betalen we een hoge prijs. Neem nou netcongestie of het de-industrialiseren van de industrie, de miljarden die zijn uitgegeven aan energie vanwege de gascrisis. De pijn van die transitie wordt niet gevoeld door de mensen die zelf aan de knoppen van die veranderingen draaien.”

Beste locatie: niet in Nederland

Een ander nadeel van die transitie is het feit dat veel onderzoeksgeld al jaren niet meer naar Nederlands bedrijfsleven gaat. “Dat is een onzichtbaar feit, waar niet over wordt gesproken”, vertelt Remco. “Maar off the record hoor ik CEO’s van grote bedrijven dat zeggen. Bij multinationals wordt gekeken waar de beste bedrijfslocaties zijn: Houston, het Midden-Oosten, Rotterdam, noem maar op. En Nederland zit daar de laatste jaren niet meer bij. Het was kantje-boord dat ASML in Nederland wilde blijven en zelfs uitbreiden, andere internationale bedrijven maken een andere keuze.”

En tot overmaat van ramp blijkt de schatkist bijna leeg. “Kaag liet die achter in blakende staat van gezondheid, maar van Schoof begrijpen we nu dat de bodem in zicht is. Hoe dat kan, daar is het laatste woord nog niet over gezegd,” volgens Remco.

Remco wil niet mopperen, hij pleit slechts voor meer nuance. Voor ‘aan de ene kant, aan de andere kant’. En dat is niet zo populair, heeft hij gemerkt. “Als je kanttekeningen plaatst bij bijvoorbeeld de belastbaarheid van het elektriciteitsnet, ben je meteen een tegenstribbelaar, of zelfs een voorstander van fossiele energie. Dan ben je eigenlijk gewoon een beetje fout. Terwijl we die tegenwerpingen moeten oppakken en verwerken in dat streven om het juiste te doen.”

Met de stroom mee

Met alleen ja-maar komen we nergens, dat geeft Remco ook toe. Als we een paar jaar geleden hadden bekeken wat er nu is bereikt, mede door de corona-maatregelen, dan hadden we dat allebei niet kunnen geloven. “Je ziet gewoon dat als een bepaalde ontwikkeling vaart krijgt, als die trein eenmaal rijdt, dat dan andere belangen gaan meespelen. Begin je een verandering, en luister je alleen maar naar de ja-maar-ders, dan kom je ook nergens. Maar na verloop van tijd moet je ook met die bedenkingen aan de slag.”

En dat zijn niet de klimaatsceptici die sowieso tegen zijn, die als rebellen hun middelvinger willen opsteken tegen het beleid en alles wat daarmee samenhangt. “Dat zijn geen interessante gesprekken,” zegt Remco. “Ik zou ze ook niet snel uitnodigen voor mijn podcast. “Maar mensen die niet met de stroom meegaan en een goed verhaal vertellen over de nadelen van maatregelen, betrek die erbij.”

Luister naar de podcast: Hoe hoge klimaatambities tegen kunnen vallen

Foto: Li-An Lim (UnSplash)